Rechtstreeks van Wikipedia:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Cache
Level1-cache
Om processors sneller te maken, hebben deze tegenwoordig vaak een ingebouwde cache. Deze wordt Level1-cache genoemd (of: Onchip-cache). Omdat deze cache zich in de processor bevindt, zijn de gegevens direct beschikbaar zonder dat deze eerst via een bus getransporteerd hoeven te worden. Level1-caches zijn relatief klein (meestal ergens in tussen de 8 en 256 kB elk) omdat de ruimte op een processor beperkt is. Toch leveren ze een behoorlijke snelheidswinst op.
De eerste desktopprocessor met een level1-cache was de 80486 van Intel, die een geïntegreerde cache van 8 kb had. Tegenwoordig hebben processors meestal 3 level1-caches: één voor instructies, één voor data en een zogenaamde Translation look-aside buffer (TLB) voor het vertalen van virtuele geheugenadressen naar fysieke geheugenadressen.
[bewerken] Level2-cache
Geheugentoegang is voor een processor relatief langzaam. Niet alleen moet de data via de bus getransporteerd worden, maar het hoofdgeheugen is zelf ook relatief langzaam. Om te zorgen dat de processor zo min mogelijk hoeft te wachten op gegevens uit het hoofdgeheugen ging men naast de level1-cache en pipelines gebruik maken van een level2-cache.
Oorspronkelijk bevond deze zich op een aparte chip op het moederbord, met een eigen controller. Deze level2-cache bestond uit geheugen dat geen refresh-cycles nodig had en daardoor aanzienlijk sneller (en duurder) was dan gewoon geheugen. Later werd de l2-cache op dezelfde chip als de processor geplaatst en met de processor verbonden door middel van een speciale cache-bus. Tegenwoordig hebben processoren meestal een l2-cache van enkele megabytes. Wanneer een computer meerdere kernen heeft, heeft elke kern zijn eigen l2-cache.
[bewerken] Disk-cache
Vergeleken met het hoofdgeheugen van een computer zijn externe geheugens zoals een harde schijf erg langzaam. Daarom zorgen de meeste besturingssystemen ervoor dat een kopie van veelgebruikte data in het hoofdgeheugen aanwezig is. Dit wordt de disk-cache (of page-cache) genoemd.
Een klassiek voorbeeld van een disk-cache is SmartDrive: de disk-cache die Microsoft toevoegde aan MS-DOS vanaf versie 4.
